W każdej działalności gospodarczej oraz w spółkach cywilnych do pewnej wysokości obrotów konieczne jest prowadzenie Książki Przychodów i Rozchodów, w której rejestruje się przychody oraz koszty. Pełna księgowość obejmuje dodatkowo przygotowanie tak zwanego bilansu, w którym muszą znaleźć się aktywa i pasywa firmy.
Aktywa
Aktywa to zasoby majątkowe kontrolowane przez firmę, które w przyszłości spowodują określone korzyści ekonomiczne. Co to znaczy w praktyce? Przykładem aktywów jest na przykład licencja na oprogramowanie niezbędne do budowy nowego serwisu internetowego, sprzęt biurowy, a także środki finansowe zgromadzone na rachunku firmy przeznaczone na jej działalność. Zdarza się, że firma zapłaci za jakąś usługę, która zostanie wykonana w określonym czasie w przyszłości – taka przedpłata może zostać również uznana za aktywa. Po zrealizowaniu usługi i otrzymaniu faktury wydatek przechodzi do kosztów.
Pasywa
Pasywa to nieco bardziej skomplikowane zagadnienie. Są to środki finansowania działalności, które wskazują na źródło ich pochodzenia. Przykładem pasywów jest kapitał zakładowy spółki – wskazuje on źródła finansowania aktywów dopóki spółka nie zacznie osiągać pierwszych dochodów. Źródłem kapitału zakładowego są wpłaty poniesione przez wspólników.
Bilans
Sporządzenie bilansu jest obowiązkowe na zakończenie każdego roku obrotowego, można to jednak robić częściej. Takie sprawozdanie pozwala lepiej poznać sytuację majątkową firmy, przede wszystkim zorientować się w stanie należności. Prawidłowo przygotowany bilans to źródło informacji o zagrożeniach i szansach przedsiębiorstwa, które mogą wynikać ze struktury majątku. W Polsce nadal niewielu przedsiębiorców aktywnie korzysta z informacji zawartych w bilansie, a przecież jest to jedno z prostszych i ważniejszych narzędzi kontroli działalności firmy.
Amortyzacja
Warto pamiętać, że aktywa, które wchodzą w skład bilansu, będą podlegały redukcji wartości zwanej amortyzacją. Amortyzacja wynika z cyklu życia każdego składnika aktywów. Na przykład amortyzacja komputerów może następować w tempie 25 proc. rocznie, czyli po upływie 4 lat ich wartość księgowa wyniesie zero. Nie wszystkie aktywa podlegają amortyzacji, nie dotyczy to np. gruntów.
Pojęcia takie jak aktywa i pasywa mogą wydawać się bardzo skomplikowane, jednak warto je rozumieć, jeśli planujemy prowadzenie działalności gospodarczej. Finanse przedsiębiorstwa są niezwykle złożone i prędzej czy później będziemy musieli skorzystać z pomocy specjalistów, którzy przejmą na siebie obowiązki związane z prowadzeniem księgowości. Nie zmienia to jednak faktu, że każdy przedsiębiorca powinien rozumieć podstawowe pojęcia z tego zakresu. Dzięki takiej wiedzy można skutecznie zarządzać finansami firmy i podejmować lepsze decyzje w tym zakresie. Wraz ze wzrostem przedsiębiorstwa, kwestie związane z finansami będą stawały się coraz bardziej skomplikowane, a prędzej czy później konieczne stanie się przejście na pełną księgowość i szczegółowe kontrolowanie wszystkich transakcji finansowych.